وزن مخصوص (SG) در گوهرها عدد ثابتی دارد که یکی از فاکتورهای تشخیص است و در گوهرشناسی استفاده می شود. اگر چه هر گوهرشناسی از این آزمایش استفاده نمی کند، ولی یکی از ویژگی های مهم در شناسایی محسوب می گردد که می تواند دیگر روشهای تست را شکست دهد. که این روش وابسته به استفاده از ترازوهای هیدرواستاتیک است.

وزن مخصوص (همچنین به عنوان “تراکم نسبی” هم شناخته می شود) نسبت وزن سنگ بین هوا و وزن یک حجم برابر در آب است. بطور قراردادی، بر اساس استاندارد در اتمسفر گرمای آب باید ۴ درجه سانتیگراد باید باشد چون چگالی آب در این شرایط بالاترین حد است. دمای اتاق برای استفاده گوهرشناسی بسیار مناسب است، البته اختلاف کوچکی در چگالی آب اثر چندانی روی نتیجه اعداد (فقط مقدار صدم اعشاری) آن ندارد.

از آنجاییکه وزن مخصوص نسبت وزن یک جسم در هوا و وزن نسبی آن در آب است، لذا فاقد واحد می باشد. برای مثال SG الماس ۵۲/۳ (درحالی که الماس چگالی g/cm³ ۵۲/۳) است.

چگالی (Density)

چگالی با وزن مخصوص متفاوت است چون جرم جسم تقسیم بر حجم است. استاندارد بیان شده توسط  SI (The International System of Units)  واحدkg/m³  است که در گوهرشناسی از همین واحد استفاده می شود. سایر سیستمهای توزیع هنوز هم بطور گسترده استفاده می گردد (عمدتاً در ایالات متحده آمریکا و انگلستان)، اما سیستم سنجش بر اساس SI به آرامی در حال گسترش است.

اندازه گیری وزن مخصوص

در روش اندازه گیری SG  از ترازوی هیدرواستاتیک استفاده می گردد. اول سنگ را در هوا اندازه می گیریم بعد آنرا در حالت کاملاً شناور در آب وزن می کنیم و بعد این دو وزن را در فرمول جایگزاری می کنیم:

دو نمونه از ترازوهای قدیمی و مدرن وزن مخصوص