گوهرسنگها در کشور افغانستان به نام های گوهر، احجار کریمه، احجار قیمتی یا منرالهای قیمتی گفته می شود. استخراج این سنگ‌ها از چند هزار سال قبل الی امروز، توسط اهالی محل صورت می‌گیرد. گوهرهای با ارزش، معمولاً در قسمت شرقی و شمال شرقی افغانستان زیاده متبلور شده‌اند. اکثرمعادن این گوهرها در مناطق پنجشیر، بدخشان نورستان و قسمتهایى از هندوکش مرکزی وجود دارد.

 گوهر سنگ های افغانستان

کابل ، افغانستان : یک متخصص زمرد در حال بررسی زمرد های معادن پنجشیر

تجارت بین المللی و حجم گردش مالی سنگ های قیمتی و نیمه قیمتی (به جز سنگ های ساختمانی) بر اساس آمار ۲۰۰۶ معادل ۸۰۰ میلیارد دلار اعلام شده که طبق برآوردها در سالهای اخیر این رقم از مرز ۱۲۰۰ میلیارد دلار گذشته است. از لحاظ تنوع منابع خدادادی سنگ های قیمتی و نیمه قیمتی، افغانستان جز ده کشور اول دنیا در زمینه پتانسیل گوهر سنگ ها می باشد و دارای معادن کشف شده و البته کشف نشده ی فراوانی است.  دره پنجشیر که این روز ها اخبار جنگ از آن منتشر می شود خواستگاه  زمرد ، ناحیه جگدالک خواستگاه یاقوت سرخ و طیف وسیعی از سفایرهای رنگی و فانتزی ، بدخشان تولید مشهورترین و شناخته شده ترین گوهرهای افغانستان سنگ لاجورد ، نورستان خواستگاه طیف وسیعی از سنگهای قیمتی نیمه قیمتی مانند تورمالین ، کونزیت ، آکوامارین ، اسپودومن و بریل. نورستان ناحیه ای در ضلع شرقی افغانستان در همسایگی پاکستان و کوههای مرتفعی است که توسط دره های پر شیب زیادی بریده شده است. این منطقه به ویژه برای پگماتیت ها ، یک تبلور مرحله آخر از سنگ مذاب ، متشکل از یکی از بزرگترین میدان پگماتیت در جهان که میزبان طیف گسترده ای از کانی‌های معدنی و سنگهای قیمتی بوده و معمولاً از اندازه و کیفیت استثنایی برخوردار هستند.

معادن شاه مقصود

معدن سنگ شاه مقصود؛ در غوربند، وردک وکوهستان‌ های اطراف شهر قندهار قرار دارد. این معدن، در قسمت غربی زیارتگاه امام زاده شاه مقصود که از نسل امام کاظم (ع) می‌باشد قرار دارد. سنگ شاه مقصود، معمولاً به رنگ سبز روشن موجود می‌باشد که البته رنگ‌های سفید و سرخ آن بسیار نادر است. تسبیح‌های شاه مقصود را، تسبیح پادزهری نیز می‌خوانند. شاه مقصود، یک سنگ قیمتی و زینتی محسوب شده و انواع با کیفیت و اعلای آن نادر و کمیاب هست.

تصویر تسبیح شاه مقصود در فروشگاه ebay

تراش دانه های تسبیح شاه مقصود افغان

معادن زمرد افغانستان 

زمرد گوهر سبز رنگی از خانواده بریل می باشد. زمرد افغانستان به نسبت شفافیت که در خود دارد درجهان بی نظیر است. پس از کشورهایی مانند برزیل، کلمبیا و زامبیا چهارمین صادر کننده زمرد می‌باشد. آنچه زمرد افغانستان را غیر معمول می‌سازد، شفافیت بسیار خوب آن است. اغلب زمردها حتی زمردهای با کیفیت، دارای ترک‌های سطحی هستند، ولی زمرد افغانی معمولاً به طور فوق‌العاده‌ای روشن است و با وجود اندازه کوچکى که دارد، از کیفیت بسیار بالایی برخوردار است. معادن زمرد افغانستان در دل کوهای دره پنجشیر و کوه‌های هندوکش در ۱۰۰ کیلومتری شمال شرق کابل، در ارتفاع ۳ تا ۴ هزار متری زمین قرار دارند. تنها با پای پیاده می‌توان به معادن نامبرده دسترسی داشت. همچنین  زمرد در منطقۀ کوهستانى بادام ولسوالى نرخ نیز وجود دارد. در دره پنجشیر تا اکنون ۱۷۲ معدن کوچک و بزرگ سنگ زمرد کشف شده است. معدن زمرد افغانستان برای اولین بار در سال ۱۹۷۰ توسط یک زمین‌شناس روسى کشف گردید. درجه سختی این سنگ ۷.۵-۸ می باشد.

زمرد تراش خورده افغانستان

معادن اکوامارین

اکومارین معمولا به رنگ آبی یافت میشود و همانند زمرد از خانواده بریل می باشد. معادن این سنگ در نورستان  و کُنَر وجود دارد. درجه سختی این سنگ ۷.۵- ۸  میباشد که نزدیک به یاقوت است. دراین اواخر، بزرگترین اکوامرین جهان، از نورستان به دست آمده است.آکوامارین‌های افغان از پگماتیت‌ها استخراج شده و در بلورهایی با طول حداکثر ۷۵ میلی متر و بیش از ۱۵۰ قیراطی وجود دارد که اغلب از کیفیت نگین هایی با پاکی خوبی برخوردار هستند. بلورهای بسیار بزرگ با کیفیت غیر گوهری و اوپک را نیز می توان یافت.