الماس کربنادو (Carbonado diamond) یا الماس سیاه فقط در برزیل و جمهوری آفریقای مرکزی یافت می شود. این سنگ‌دانه‌های الماس غیرمعمول به‌شدت به هم چسبیده و متخلخل هستندو پتینه‌هایی به شکل شیشه‌ی مذاب دارندو نزدیک به دو قرن پس از کشف، مدل های پیدایشان بسیار گسترده است
نمونه هایی از جمهوری آفریقای مرکزی با قدمت ۳.۲ میلیارد سال
در کربنادو توده های پلی کریستالی با اندازه ۵ تا حدود ۲۰ میکرومتر رایج هستند. یکی دیگر از ویژگی‌های غیرمعمول آن وجود فلزات (Fe، Ni، Cr و Ti)، آلیاژهای فلزی (Fe-Ni، Fe-Cr، Ni-Cr، و W-Fe-Cr-V) است. و کانی هلی بسیار غیر معمول، به ویژه مویزنایت (SiC) و آسبورنیت (TiN) است.
کربنادو که در سال ۱۸۴۱ در برزیل کشف شد و توسط کاوشگران پرتغالی الماس به دلیل شباهت آن به زغال نامگذاری شد Carbonado بعدها در جمهوری آفریقای مرکزی یافت شد. این دو محل که اکنون توسط اقیانوس اطلس از هم جدا شده اند قبلاً برای بیش از یک میلیارد سال پیش یک محیط زمین شناسی مشترک در ابر قاره رودینا (Rodinia) داشتند.
استخراج سنتی کربنادوی آبرفتی برزیل
در ابتدا استفاده از کربنادو توسط فرانسوی ها به عنوان یک ماده ساینده مورد توجه قرار گرفت همچنین این الماس برای حفاری در طول ساخت کانال پاناما به کار گرفته شد و بخشی از ذخایر معدنی استراتژیک ایالات متحده در سال ۱۹۹۰ بود. در اوج تولید معادن آبرفتی در برزیل (۱۸۵۰-۱۸۷۰)، حدود ۷۰۰۰۰ قیراط توسط حدود ۳۰۰۰۰ معدنچی تولید شد. امروزه برآورد محافظه کارانه از ذخایر برزیل و جمهوری آفریقای مرکزی تقریباً ۲ تن است.
الماس انیگما (Enigma)، بزرگترین الماس سیاه کربنادو تراش خورده جهان که به مبلغ ۴.۳ میلیون دلار فروخته شد.
در سال های اخیر، استفاده الماس سیاه در جواهرات به طور فزاینده ای محبوب شده است
تخلخل: با افزایش تخلخل یک جسم، چگالی ظاهری آن کاهش می یابد، زیرا حفره ها حجم بیشتری را اشغال می کنند. در کربنادو، تعداد نقاط برش میکروالماس در معرض با تخلخل افزایش می یابد.چگالی آن ها بین ۲.۸ گرم بر سانتی‌متر مکعب و ۳.۴۵ گرم بر سانتی‌متر مکعب می باشد، که بیشتر آنها دارای چگالی حدود ۳.۰۵ گرم بر سانتی‌متر مکعب هستند بر خلاف الماس جواهریکه دارای چگالی با ۳.۵۲ گرم بر سانتی متر مکعب است.منافذ در داخل کربنادو کروی یا بیضوی هستند و برخی از آنها به هم مرتبط هستند.
پتینه: در کربنادو، سطوح پتینه(پتینه یک واکنش شیمیایی بر روی سطح سنگ است که یک لایه سطحی نازک را تشکیل می دهد) فراگیر هستند. منافذ در تماس با پتینه های سطحی از نظر اندازه کاهش می یابند و در بزرگنمایی ۵۰× دیگر نمی توان آنها را تشخیص داد. این روکش ها از نظر ظاهری شیشه مانند و شبیه به کربن شیشه ای مصنوعی هستند، این روکش ها ممکن است دارای فرورفتگی یا شیار، با برآمدگی ها و ساختارهای جریان باشند. این بافت ها شبیه به بافت هایی است که در ذوب سنگ های آتشفشانی یا سرباره های حاصل از پردازش فلز دیده می شود. اما در کربنادو، روکش‌ها الماسی هستند که به نظر می‌رسد مستقیماً از بسترهای متخلخل زیرین تشکیل شده‌اند، اگرچه تشکیل این روکش الماس در زمان های بعدی نیز محتمل است.
در حالی که تحقیقات قبلی کربنادو بر روی خواص فیزیکی و شیمیایی و ترکیب آن متمرکز بود، مطالعات جدیدتر تکنیک‌های قدمت شناسی، مشاهده به وسیله میکروسکوپ با وضوح بالا، طیف‌سنجی و بررسی منشاء را نیز شامل می شود
نظریه‌های مربوط به پیدایش کربنادو به پنج دسته تقسیم می‌شوند:
- برخورد شهاب سنگ(Meteoritic impact)
- رشد و تَفجوشی در پوسته یا گوشته (تَفجوشی: چسبیدن ذرات یک یا چند ماده به یکدیگر ازطریق ذوب سطحی براثر حرارت به طوریکه در حالت جامد به صورت یک قطعه درآید) (Growth and sintering in the crust or mantle)
- فرورانش (فرایندی که در آن قطعات پوستۀ اقیانوسی به زیر قطعۀ دیگر فرو می روند) (Subduction)
- کاشت یون های رادیواکتیو زیرلایه های کربن (Radioactive ion implantation of carbon substrates)
- فرازمینی (Extraterrestrial)
کربنادو غیر معمول ترین شکل الماس روی زمین است. و نحوه پیدایش آن تا حد زیادی ناشناخته باقی مانده است. کشف منشاء کربنادو می‌تواند یک حالت کاملاً جدید از شکل‌گیری الماس را نشان دهد و می‌تواند شکلی استثنایی از ارسال کربن فرازمینی به زمین را نمایان کند. مدل فرازمینی، اگرچه مفهومی تئوری است که با داده‌های اخترفیزیکی پشتیبانی می‌شود، اما این تئوری تنها با کشف کربنادو در کمربند سیارک‌ها از طریق سنجش از راه دور، یا با سقوط شهاب سنگ و مشاهده الماس تیره رنگ در آن که متخلخل و پتینه دار است، تأیید می‌شود.
الماس سرجیو “Sergio” با وزنی معادل ۳۱۶۷ بزرگترین راف کربونادو می باشد که در سال ۱۸۹۵ در برزیل یافت شده، لازم به ذکر است این بزرگترین الماس سیاه است ولی با ارزش ترین الماس جهان نمی باشد.
نظرات کاربران