تماس مستقیم با معدنچیان مستقل (جستجوگران معادن) برای تهیه گوهرهای خام همیشه سودآور بوده است، اما ریسک زیادی را به همراه دارد، مگر اینکه فرد تجربه کافی در خرید از مبدا، دانش بالا راجب شناسایی و تشخیص گوهر راف خریداری شده و مدیریت کافی در مورد ریسک های بازار داشته باشد.
اغلب موارد فعالین صنف گوهرها احتمالات و تجربیات تلخ همکاران در کلاهبرداری ها در سایت های معدن یا بازارهای اطراف را فراموش می کنند. فروشندگان در چنین مکان هایی اغلب شیشه، مواد مصنوعی، جواهرات فرآوری شده یا سایر مواد طبیعی ارزان قیمت را به عنوان جواهرات گران قیمت ارائه می کنند تا بتوانند کمی پول به دست آورند. این عمل برای چندین دهه در اکثر مناطق معدنی عمده در سراسر جهان رایج بوده است. بطور مثال در کشور خودمان بارها فیروزه های دیگر نقاط یا فیروزه های بهسازی شده را در مناطق نزدیک به محدوده معدن فیروزه نیشابور تحت بهانه ای که کارگر معدن هست یا اقوامشان آنجا کار میکند به همکاران صنف به قیمت های بالایی فروخته اند.
به طور معمول ما در آزمایشگاه با چنین مواردی روبرو می شویم که برخی از آنها در اینجا ارائه شده است:
شیشه های سبز جاگذاری شده در سنگ دگرگونی میکا شیست که بجای سنگ راف زمرد در سنگ میزبان خود ارائه شده است:
اخیراً یک سنگ میکا شیست ۱۰۷۵ گرمی برای شناسایی و خرید ارائه شد که در اصل این نمونه یک راف تقلبی است که اگرچه برای ما تکان دهنده نبود اما قطعاً جالب بود. مشاهدات اولیه با چشمان غیرمسلح از زوایای مختلف حاکی از وجود چندین قطعه شیشه سبز به شکل شش ضلعی است که در سنگ جاسازی شده اند.
شکل این چنینی سنگ برای کسانی که با زمرد راف سروکار دارند، به ویژه از مکان هایی که زمرد با شیست میکا (فلگوپیت) مرتبط است، مانند معادن زامبیا، یک منظره معمول است. مشاهده دقیق با استفاده از نور قوی بسیار شگفت انگیز است. در زیر نور بازتابی، تنها نواحی کوچک یا گوشههای کریستالهای تعبیهشده سبز به نظر میرسند. بقیه قطعات به دلیل وجود میکای سیاه در اطراف کریستال ها تیره به نظر می رسیدند.
قسمت هایی که با فلش مشخص شده اند در واقع شیشه های جایگذاری شده هستند
با این حال، هنگامی که نور از طریق این کریستال ها منتقل میشود، آنها به رنگ سبز روشن ظاهر شده که باعث ایجاد تردید در مورد منشاء گوهری آنها می شود. چنین رنگ سبز روشن در زیر نور عبوری، به ویژه در یک کریستال تعبیه شده، قبلاً هرگز دیده نشده است و با بررسی بیشتر یک بافت دانه ای در اطراف این کریستال های جاسازی شده نمایان است.
این ویژگیها نشان میدهد که سنگ میزبان ابتدا سوراخ شده و با کریستالهای سبز رنگ «شش ضلعی» بهطور مصنوعی پر شده و سپس اتصالات با مخلوطی از چسب و میکای سیاه پوشانده شده است . هنگامی که زیر نور ماوراء بنفش مشاهده می شود، گوشه های کریستال های تعبیه شده (مناطق بدون میکا) به رنگ سبز گچی مایل به زرد فلورسنت می یابند.
شیشه پوشش شده با کانی میکا به عنوان بدل زمرد
شکل دیگری از جعل بلور سنگ راف زمرد این شیشه های روکش شده با میکا هستند . در این حالت ابتدا تکههای شیشه سبز رنگ به شکل ناهموار شش ضلعی در میآیند که سپس با پودر ریز میکای سیاه مخلوط با چسب پوشانده میشود و به دنبال آن لایهای از تراشههای میکا قرار میگیرد. این قطعات کار شده سپس توسط واسطه ها به سایت های معدن برده می شوند و در بسته هایی (بارخانه) از زمردهای طبیعی بی کیفیت مخلوط می شوند.
نمونههای شیشه های ساخته شده به دست بشر که در تصویر میبینید در بستهای از زمرد های طبیعی مخلوط شده و بیشتر در هند خرید و فروش میشوند.
یاقوت مصنوعی از موزامبیک
در بسته (بارخانه) کوچکی از یاقوت های راف (پنج قطعه، محدوده وزنی ۳.۶۰ قیراطی- ۱۸.۰۶قیراطی) که برای شناسایی ارسال شده بود ، تمام نمونه ها با یک سطح پولیش خورده (تامبلر) و به طرز جالبی با یک ماده زرد مایل به قهوه ای پوشانده شدند. بیشتر نمونهها فاقد ناخالصی درونی بودند، اما در زیر میکروسکوپ و وسایل روش Immersion Cell همه خطوط رشد منحنی مشاهده گردید که مشخصه یاقوت مصنوعی رشد یافته در آزمایشگاه (Synthetic Ruby) توسط فرآیند Verneuil تشخیص داده شدند .
وجود ماده زرد مایل به قهوه ای در منتهی الیه سمت راست توجه داشته باشید که به تقلید از وجود سنگ میزبان طبیعی است
نمونه ترکیبی ساختگی از یاقوت طبیعی و مصنوعی
این نمونه یک راف یاقوت قرمز روشن با وزن ۲۸.۷۳ قیراط ، همراه با برخی کانی های سیاه و سفید، به عنوان یک قطعه راف یاقوت طبیعی ارائه شد. پس از بررسی اولیه با چشمان غیر مسلح، سطح برخی از نواحی خطوط لایه رنگی (Color Zoning) را در پس زمینه صورتی مایل به ارغوانی نشان داد که معمولاً در بلورهای یاقوت طبیعی دیده میشود.
هنگامی که تحت نور عبوری مورد بررسی قرار گرفت در قسمت مرکزی قطعه بلور بزرگی از نمونه به رنگ قرمز روشن مشاهده شد، در حالی که لبهها تیره و مات به نظر میرسیدند که در واقع این قطعه بزرگ نمونه یاقوت مصنوعی که در اطرافش بلورهای کوچک طبیعی قرار گرفته بود.
بررسی دقیق زیر میکروسکوپ تغییر ناگهانی را نشان داد که شامل الگوهای رشد و ناخالصی ها نه تنها در هسته و سطح، بلکه در داخل سطح هم وجود داشت. علاوه بر این، تنوع رنگی متمایز بین بلور مصنوعی مرکزی و بلورهای طبیعی لبههای نمونه مشهود بود. این ویژگیها نشان میدهد که این نمونه یک ترکیب کلی از بلورهای کوچک یاقوت طبیعی و بلور بزرگ یاقوت مصنوعی در مرکز است که درکل یک قطعه شفاف یاقوت مصنوعی با تراشههای کوچک یاقوت طبیعی پوشیده شده است.
تجمع بلورهای کوچک طبیعی در یک سمت نمونه
بلور بزرگ مرکزی در سمت دیگر نمونه
شیشه آبی رنگ و سافایر آبی مصنوعی سنگ راف ، ارائه شده در بسته (بارخانه) مخلوط از بلورهای طبیعی
بلورهای سافایر آبی مصنوعی یک بدل معمول برای سافایر آبی طبیعی است. این نمونه ها به دو شکل ارائه می شوند – یکی به صورت شکسته، ناهموار، و دوم، به صورت بلورهای شش ضلعی- همی شکل و خوش فرم با علامت های سطحی (تصویر روی جلد). اگرچه شناسایی آنها در آزمایشگاه جواهرات چالش برانگیز نیست، اما ممکن است هنگام خرید در معادن مشکلاتی ایجاد کنند.
این دو کریستال، تصویر سمت چپ با وزن ۶۳.۹۳ قیراط در واقع سافایر آبی طبیعی و تصویر سمت راست ۴۴.۶۶ قیراط (راست) شیشه آبی ساخته شده نشان دهنده عادات دو هرمی بودن بلور و کانی های سفید سنگ میزبان چسبیده است
کوبیک زیرکونیا مصنوعی و توپاز به عنوان الماس های طبیعی راف اکتاهدرال ارائه میشوند
کوبیک زیرکونا مصنوعی و توپاز ، هردو چه درشت و کوچک و چه تراش خورده، از دیرباز به عنوان تقلیدی از الماس طبیعی وجود داشته است، با این حال، در سال های اخیر توپاز بی رنگ در تقلید الماس، به ویژه در فرم راف، به یکی از موارد رایج تبدیل شده است چون وزن مخصوص همسانی با الماس دارد. یکی از این نمونه ها را نشان می دهد که در آن نمونه سمت چپ یک زیرکونیای مکعبی است در حالی که نمونه سمت راست توپاز است.
بلور سمت چپ کوبیک زیرکونیا مصنوعی و بلور سمت راست توپاز می باشد که بسیار شبیه به راف اکتاهدرال الماس طبیعی می باشد
این سنگها به عنوان شکلهای طبیعی کریستالی معمول الماس که بشکل هشت وجهی (اکتاهدرال) شکل میگیرند ساخته شده اند. اغلب خطوط، شیارها یا نشانههای مثلثی (Triangular Patterns) مخصوص الماس بر روی این هشتوجهیها حک میشوند که ظاهر طبیعی کریستال الماس را نشان دهند. جداسازی کوبیک زیرکونیا از الماس به راحتی بر اساس وزن مخصوص انجام می شود، در حالی که توپاز با ویژگی نوری ناهمسانگرد (DR) در پلاریسکوپ مشخص میشود.
اگرچه شناسایی این تقلیدها ساده است، اما هنگام خرید در معادن یا بازارهای آزاد باید مراقب بود. همچنین چند وقتی است بلورهای هشت وجهی مویزانایت مصنوعی به این شکل وارد بازار ایران شده که بسیار مشکل ساز شده اند.
این بلور مویزانایت مصنوعی بشکل ساختار اکتاهدرال با وزن ۷.۸۷ قیراط چندی پیش تحت عنوان الماس طبیعی در بازار تهران به قیمت ۲۰۰۰ هزار دلار خریداری شده بود که برای آنالیز و صدور شناسنامه به موسسه گوهرشناسی کیپا مراجعه کردند و بعد مراحل آنالیز مشخص شد مویزانایت مصنوعی است.
به گفته صاحب این نمونه چندین همکار مغازه دار و با تجربه این نمونه را الماس طبیعی تشخیص دادند که سبب شد ایشان ضرر مالی قابل توجهی کنند.
کوارتز رنگ شده به عنوان سنگ راف زمرد
علاوه بر شیشه مورد بحث در بالا، زمرد اغلب با کوارتز پوشش داده شده یا رنگ شده تقلید می شود. مواردی وجود داشته است که کوارتز شفاف به رنگ سبز بهسازی میکنند و به تحت عنوان زمردی ارائه میدهند، اما همانطور که در تصویر زیر سمت چپ نشان داده شده است، چنین موادی را می توان با فرم کریستالی (سیستم بلوری رومبوهدرال و هگزاگونال) و جهت افقی شیارها یا خطوط روی بلور به سمت بالا است.
ماده دیگر کوارتزیت است که ابتدا به رنگ سبز ، رنگ می شود، سپس به شکل کریستال شش ضلعی (هگزاگونال) برای تقلید از زمرد تراش میخورند چنین کریستال های ساخته شده اغلب با میکای سیاه نیز پوشیده می شوند، همچنین کوارتزیت از لحاظ مشخصات گوهرشناسی بسیار نزدیک به زمرد است که حتی بعضی کارشناسان هم تشخیص اشتباه می دهند.
کریستال های کوارتز که با رنگ سبز رنگ آمیزی شده و با میکای سیاه پوشانده شده اند تا تحت عنوان زمرد زمرد ارائه شوند.
همچنین به جهت افقی شیارها یا خطوط روی صورت بلور توجه کنید.
کوارتز مصنوعی به عنوان کریستال آکوامارین
این یکی از غیر معمولترین کریستال های تقلبی دیده شده می باشد که در واقع کوارتز آبی مصنوعی (Synthetic Quartz) که به شکل کریستال شش ضلعی (هگزاگونال) تراش خورده است تا به عنوان آکوامارین ارائه شده است. این کریستال به صورت منشورهای هگراگونال با پیناکوئیدهای پایه – شکل بلوری که معمولاً در آکوامارین دیده می شود ساخته شده است که واقعا اثر هنری است.
این کریستال همچنین حاوی یک لوله مخروطی با مواد اپی ژنتیک قهوه ای (پر شده با اکسید آهن) که با چشم غیر مسلح قابل مشاهده است. با مشاهده کریستال از جهات مختلف، دو صفحه موازی (صفحه دندانه ای) با ناحیه بی رنگ و یک گیره فلزی متصل را نشان داد. چنین ویژگی هایی اغلب در کوارتز مصنوعی و سایر جواهرات رشد یافته توسط فرآیند هیدروترمال مشاهده می شود.
هنگامی که از بالا، یعنی از پایین محور “c” مشاهده می شود، زوایای سطحی بین وجه های منشور امکان شکل بلوری طبیعی مرتبط با کریستال های متعلق به سیستم کریستالی شش ضلعی، مانند بریل را رد می کند.
سمت راست: نمونه آبی ارائه شده به عنوان آکوامارین یک کوارتز مصنوعی بود که به شکل کریستالی شش ضلعی شکل گرفته بود که با صورت های هرمی و پیناکوئیدی خاتمه می یافت. همچنین به لوله مخروطی حاوی ماده اپی ژنتیک قهوه ای توجه کنید.
سمت چپ: نمای بالای نمونه سنگ راف کوارتز مصنوعی
در این مقاله به بررسی و تشخیص گوهر های بدلی ساختگی راف (تراش نخورده) که در آزمایشگاه های گوهرشناسی دنیا کشف شده اند پرداختیم برای اطلاعات بیشتر و اخذ شناسنامه معتبر برای گوهرسنگ خود با ما در تماس باشید.
نظرات کاربران