توپاز(Topaz) نوعی گوهر سنگ متداول است که در جواهر آلات مورد استفاده قرار می گیرد. رنگ متداول آن قهوه ای طلایی تا زرد است.
بدلیل این نوع رنگها سیترین که نوعی کانی کم ارزش است با نام Topaz فروخته می شود. توپاز آبی رنگ که غالبا با زمرد نیلگون اشتباه گرفته می شود به ندرت در طبیعت یافت می شود و با تاباندن و سپس حرارت بلورها ایجاد می شوند.
ساختار هشت وجهی توپاز از یک آلومینیم در مرکز تشکیل شده است که بوسیله ۴ اکسیژن احاطه شده است. در بالا و پایین آلومینیوم یونهای فلورید و هیدروکسید قرار گرفته اند. رشته های هشت وجهی بوسیله چهار وجهی های سیلیکاتی متصل به هم نگاه داشته می شوند اما رشته های هشت وجهی هستند که به توپاز شکل بلوری می دهد. توپاز سخت ترین کانی سیلیکاته و یکی از سخت ترین کانی ها در طبیعت است. کلیواژ در این نوع کانی کامل است. توپازها بدلیل جلای بالا ، رنگهای جذاب و نیز بلورهای چد وجهی ، نمونه های جالبی از کانیها را بوجود می آورد
ویژگی های فیزیکی:
رنگ: زرد، نارنجی، قرمز، آبی و سبز.
جلا: الماسی تا شیشه ای.
سیستم بلوری: ارتورموبیک، ۲/m
سختی: ۸
گرانش ویژه : تقریبا ۳/۴ – ۳/۵ ( بیشتر از گرانش متوسط)
فرمول شیمیایی: هیدروکسید فلورید سیلیکات آلومینیومAl2Sio4(F,OH)3
رده: سیلیکات ها
زیر رده: سنو سیلیکات ها
کاربرد: در جواهر سنگها و ویژگیهای بصری آن در صنایع مفید هستند.
نمود بلوری این کانی از ۲ منشور متفاوت تشکیل شده است که یک برش عرضی الماسی شکل گرد یا تیز ایجاد می کند. Topaz کلیواژ کامل و نوع شکست آن صدفی است.این کانی بیشتر در برزیل، پاکستان ، سن دیه گو ، کالیفرنیا،کوههای اورال ، روسیه و مکزیک یافت می شود.
توپاز برزیل
توپاز روسیه
توپاز نامبیا
سرگذشت توپاز:
تا پیش از رنسانس، در اروپا هر سنگ زرد رنگی را توپاز می نامیدند (سنگ پریدوت را هم یک نوع توپاز میدانستند).توپاز ( TOPAZ ) از واژه توپازیوس که نام جزیرهای در دریای سرخ است گرفته شده و در زبان یونانی معنای جست و جو کردن می دهد.. اسکار وایلد در یکی از کتابهای خود می گوید: من توپازهایی دارم به رنگ زرد، همسان چشم ببر؛ به صورتی چشم کبوتران و سبزی چشم گربهها.توپاز به رنگهای زرد، قرمز مایل به قهوهای، آبی روشن، صورتی متمایل به قرمز، و سبز روشن یافت می شود
مرغوب ترین رنگ توپاز صورتی است؛ اما در بین جواهر فروشان و مصرف کنندگان توپاز، رنگهای زرد و قهوهای معروف تر و متداول تر است.
اسید سولفوریک دشمن شماره یک توپاز است و آن را تخریب می کند. بنابراین توصیه می شود برای حفظ این سنگ و اصولاً تمام سنگهای قیمتی و نیز جواهرات از نگه داشتن آنها در کنار مواد شیمیایی به خصوص اسیدها پرهیز شود.
معادن مهمی که امروزه سنگ توپاز از آنها استخراج می شود، در کشورهای سریلانکا، برزیل، مکزیک، آمریکا، برمه، استرالیا، ژاپن، روسیه و ایرلند شمالی قرار دارند. توپازهایی که از معادن ایرلند استخراج می شود اکثراً به رنگ آبی روشن است.از معادن توپاز بلورهایی به وزن چندین کیلوگرم استخراج می شود. برای مثال، در سال ۱۹۶۵ کریستالی از توپاز آبی به وزن ۱۰۰ کیلوگرم در اوکراین کشف شد که در نوع خود بی نظیر است. در موزههای مختلف از جمله موزهای در واشنگتن، نگینهای تراشیده شدهای از توپاز وجود دارد که در رنگها و وزنهای مختلف چشم بیننده را خیره می کنند و او را به تحسین وا می دارند.
گفتنی است یکی از جالب ترین و دیدنی ترین نقاط دنیا که انواع سنگهای رنگی نیمه قیمتی را می توان در آن تماشا کرد ایستگاههای مترو در شهر مسکو است. در این مراکز، دیوار ایستگاهها به وسیله تابلوهایی بسیار زیبا از سنگهای استخراج شده از معادن روسیه تزیین شدهاند.توپازهای بی رنگ استخراجی را می توانند از طریق حرارت و با استفاده از مواد شیمیایی به رنگهای مختلف درآورند. یکی از جالب ترین توپازهای بی رنگ که مدتها تصور می شد یک برلیان بسیار درشت است توپاز براگانزا(BRAGANZA) به وزن ۱۶۴۰ قیراط است که جزو جواهرات سلطنتی محسوب می شود و در تاج پادشاهی کشور پرتغال قرار دارد. نگینهای تراشیده از Topaz معمولاً به شکل تراش زمرد است. بلورهای ناپاک توپاز را به صورت کاپوشن (تراش بیضی بدون وجه) و توپاز بی رنگ را به صورت بریل تراش می دهند.
انگشتری با نگین Topaz
Topaz آبی با اینکلوژن های هماتیت
نظرات کاربران