در زیر فهرستی از کانی و گوهرهای خطرناک و بیماری زا، همراه با توضیحاتی مختصر درباره خطرات آن ها برای سلامتی انسان آمده است:
۱. آزبست (Asbestos)
– دلیل خطر: الیاف ریز آن باعث سرطان ریه (مزوتلیوما) و بیماریهای تنفسی میشوند.
۲. سینابار (Cinnabar) – HgS
– دلیل خطر: حاوی جیوه است که سمیت عصبی و کلیوی ایجاد میکند.
۳. گالن (Galena) – PbS
– دلیل خطر: حاوی سرب است که منجر به مسمومیت سرب و آسیب به سیستم عصبی میشود.
۴. ریالگار (Realgar) – As₄S₄
– دلیل خطر: حاوی آرسنیک است که سرطانزا و سمیت سیستمیک ایجاد میکند.
۵. اورپیمنت (Orpiment) – As₂S₃
– دلیل خطر: آرسنیک موجود در آن پوست و دستگاه تنفسی را تحریک میکند.
۶. اریونیت (Erionite)
– دلیل خطر: یک زئولیت سرطانزای مشابه آزبست که باعث مزوتلیوما میشود.
۷. کروسیدولیت (Crocidolite) – آزبست آبی
– دلیل خطر: خطرناکترین نوع آزبست با سرطانزایی بالا.
۸. اورانینیت (Uraninite) – UO₂
– دلیل خطر: پرتوزا و حاوی اورانیوم که باعث سرطان و آسیب کلیوی میشود.
۹. استیبنیت (Stibnite) – Sb₂S₃
– دلیل خطر: آنتیموان موجود در آن باعث مسمومیت و مشکلات گوارشی میشود.
۱۰. فلوریت (Fluorite) – CaF₂
– دلیل خطر: انتشار گاز فلوئور در صورت حرارت، آسیب به استخوان ها و دندان ها.
۱۱. کوارتز (Quartz) – SiO₂
– دلیل خطر: گردوغبار آن باعث سیلیکوزیس (بیماری ریوی) می شود.
۱۲. پیریت (Pyrite) – FeS₂
– دلیل خطر: اکسیداسیون آن اسید سولفوریک تولید میکند که آلودگی آب و خاک ایجاد میکند.
۱۳. ترمولیت (Tremolite)
– دلیل خطر: نوعی آزبست که سرطان ریه و مزوتلیوما ایجاد میکند.
۱۴. کرومیت (Chromite) – FeCr₂O₄
– دلیل خطر: کروم شش ظرفیتی (Cr⁶⁺) سرطانزا و آلرژیزاست.
۱۵. کالکانتیت (Chalcanthite) – CuSO₄·5H₂O
– دلیل خطر: مس محلول در آب آن برای کلیه ها و کبد سمی است.
۱۶. توربرنیت (Torbernite) – Cu(UO₂)₂(PO₄)₂·۸-12H₂O
– دلیل خطر: پرتوزا و حاوی اورانیوم که خطر سرطان دارد.
۱۷. آرسنوپیریت (Arsenopyrite) – FeAsS
– دلیل خطر: آرسنیک آزاد می کند و سرطانزا است.
۱۸. کبالتیت (Cobaltite) – CoAsS
– دلیل خطر: کبالت و آرسنیک آن باعث مسمومیت و آسیب عصبی میشوند.
۱۹. آنگلزیت (Anglesite) – PbSO₄
– دلیل خطر: حاوی سرب است که بر سیستم عصبی و رشد کودکان تأثیر می گذارد.
۲۰. سروزیت (Cerussite) – PbCO₃
– دلیل خطر: سرب موجود در آن منجر به مسمومیت مزمن میشود.
سروزیت معدن نخلک وافع در انارک اصفهان
۲۱. هاچینسونیت (Hutchinsonite)
– دلیل خطر: حاوی تالیوم، سرب و آرسنیک است که هر سه سمیت عصبی و سیستمیک ایجاد میکنند.
۲۲. فناکیت (Phenakite) – Be₂SiO₄
– دلیل خطر: بریلیوم موجود در آن سرطانزا است و باعث بیماری ریوی (بریلیوزیس) میشود.
۲۳. اوتونیت (Autunite) – Ca(UO₂)₂(PO₄)₂·۱۰-12H₂O
– دلیل خطر: پرتوزا و حاوی اورانیوم که خطر سرطان و آسیب DNA دارد.
۲۴. کارنوتیت (Carnotite) – K₂(UO₂)₂(VO₄)₂·3H₂O
– دلیل خطر: ترکیبی از اورانیوم و وانادیوم که هر دو سمی و پرتوزا هستند.
۲۵. انارژیت (Enargite) – Cu₃AsS₄
– دلیل خطر: آرسنیک موجود در آن باعث مسمومیت و آسیب به پوست و سیستم گوارشی میشود.
۲۶. جوردانیت (Jordanite) – Pb₁₄(As,Sb)₆S₂₃
– دلیل خطر: حاوی سرب و آرسنیک که هر دو برای سیستم عصبی و کلیه ها خطرناکند.
۲۷. میمتیت (Mimetite) – Pb₅(AsO₄)₃Cl
– دلیل خطر: ترکیبی از سرب و آرسنیک که مسمومیت مزمن ایجاد میکند.
۲۸. میلریت (Millerite) – NiS
– دلیل خطر: نیکل موجود در آن باعث حساسیت پوستی و مشکلات تنفسی میشود.
۲۹. نیکولیت (Niccolite) – NiAs
– دلیل خطر: آرسنیک و نیکل آن سمیت عصبی و سرطانزا دارند.
۳۰. فوسژنیت (Phosgenite) – Pb₂CO₃Cl₂
– دلیل خطر: سرب بالا در ترکیب آن منجر به مسمومیت و آسیب به مغز میشود.
۳۱. ریکترینیت (Richterite) – Na₂Ca(Mg,Fe)₅Si₈O₂₂(OH)₂
– دلیل خطر: دارای الیاف مشابه آزبست که سرطان ریه ایجاد میکند.
۳۲. اسکوترودیت (Skutterudite)
– دلیل خطر: آرسنیک و کبالت آن سمیت کلیوی و عصبی دارند.
۳۳. اسفالریت (Sphalerite)
– دلیل خطر: ممکن است حاوی کادمیوم باشد که برای کلیه ها و استخوان ها سمی است.
۳۴. توریانیت (Thorianite) – ThO₂
– دلیل خطر: پرتوزا و حاوی توریم که خطر سرطانزایی بالایی دارد.
۳۵. وانادینیت (Vanadinite) – Pb₅(VO₄)₃Cl
– دلیل خطر: سرب و ترکیبات وانادیوم آن برای کبد و سیستم عصبی مضرند.
۳۶. وولفنیت (Wulfenite) – PbMoO₄
– دلیل خطر: سرب موجود در آن باعث اختلالات رشد و عصبی میشود.
۳۷. زینکنیت (Zinkenite) – Pb₉Sb₂₂S₄₂
– دلیل خطر: حاوی سرب و آنتیموان که هر دو سمیت شدید ایجاد میکنند.
۳۸. کلرادوئیت (Coloradoite) – HgTe
– دلیل خطر: جیوه موجود در آن سمیت عصبی و کلیوی شدید دارد.
۳۹. اکانیت (Ekanite) – ThCa₂Si₈O₂₀)
– دلیل خطر: پرتوزا و حاوی توریم که آسیب DNA و سرطان ایجاد میکند.
۴۰. هانکسیت (Hanksite) – Na₂₂K(SO₄)₉(CO₃)₂Cl)
– دلیل خطر: در صورت حل شدن در آب، یون های سمی آزاد میکند که برای کلیه ها مضر است.
نکته ایمنی
این کانی ها به دلیل ترکیبات سمی، پرتوزایی یا آزادسازی ذرات خطرناک، نیازمند رعایت استانداردهای ایمنی (ماسک، دستکش، تهویه مناسب) هستند. تماس مستقیم، تنفس گردوغبار یا بلع آن ها باید به شدت جلوگیری شود.
نظرات کاربران