براکینیت‌ها (Brachinites) و اوریلیت‌ها (Ureilites) دو نوع متمایز از آکندریت‌های ابتدایی (primitive achondrites) هستند که هر کدام ویژگی‌های منحصر به فردی دارند. براکینیت‌ها سنگ‌های اولترامافیک (ultramafic rocks) غنی از الیوین (olivine), کلینوپیروکسن (clinopyroxene) و مقادیر متغیری از پلاژیوکلاز (plagioclase), اورتوپیروکسن (orthopyroxene), سولفیدهای آهن (Fe-sulfides) و کرومیت (chromite) هستند. در مقابل، اوریلیت‌ها با محتوای بالای الیوین، حضور پیجونیت (pigeonite) و/یا اورتوپیروکسن و وجود «لبه‌های کاهش‌یافته» (reduction rims) مشخص در دانه‌های الیوین شناخته می‌شوند.
نمونه‌ای از یک قطعه از شهاب سنگ براکینیت (NWA ۳۱۵۱) با بلورهای غالب الیوین و بافت دانه‌ای. رنگ خاکستری – قهوه‌ای روشن و درخشش بلورهای مشخص آن حاکی از اولترامافیک بودن این گروه شهاب‌سنگی است.
نمای نزدیک از سطح برش‌خورده یک شهاب سنگ براکینیت
نمای نزدیک از سطح برش‌خورده یک شهاب سنگ اوریلیت(NWA 2376)
نمایی از یک قطعه شهاب سنگ اوریلیت (NWA۱۲۳۲۱) که رنگ تیره با رگه‌های ریز کربنی دارد
تفاوت‌های کلیدی این شهاب سنگ های آکندریتی
کانی‌شناسی
براکینیت‌ها نسبت به اوریلیت‌ها درصد بالاتری از الیوین و کلینوپیروکسن دارند، در حالی که اوریلیت‌ها معمولاً پیجونیت (و گاهی اورتوپیروکسن) را به‌عنوان فاز اصلی پیروکسن خود دارا هستند.
ایزوتوپ‌های اکسیژن (Oxygen Isotopes)
اوریلیت‌ها دامنه گسترده‌ای از مقادیر Δ17O را نشان می‌دهند، در حالی که ترکیب ایزوتوپی اکسیژن در براکینیت‌ها محدودتر و همگن‌تر است.
لبه‌های کاهش‌یافته (Reduction Rims)
اوریلیت‌ها به دلیل داشتن «لبه‌های کاهش‌یافته» خاص معروف هستند؛ این لبه‌ها مناطقی از الیوین غنی از منیزیم هستند که شامل دانه‌های کوچک فلزی نیز می‌باشند. اما براکینیت‌ها فاقد چنین لبه‌هایی هستند.
حالت اکسیداسیون (Oxidation State)
براکینیت‌ها نسبت به اوریلیت‌ها اکسیدشده‌تر تلقی می‌شوند، که این امر از طریق مقادیر پایین‌تر Fo (فروسلیت؛ forsterite) در الیوین آنها قابل استنباط است.
منشأ
احتمال می‌رود که براکینیت‌ها بقایای ذوب‌شده از یک سیارک غنی از FeO باشند، در حالی که تصور می‌شود اوریلیت‌ها در محیطی بسیار کاهش‌یافته شکل گرفته‌اند.
خلاصه
براکینیت‌ها و اوریلیت‌ها انواع متفاوتی از شهاب‌سنگ‌ها هستند که در ترکیب کانی‌شناسی، امضای ایزوتوپ‌های اکسیژن، وجود «لبه‌های کاهش‌یافته»، حالت اکسیداسیون و منشأ فرضی با یکدیگر تفاوت دارند.
توضیحات واژگان تخصصی
Δ17O (دلتا هفده اُ)
اختلاف نسبت‌های ایزوتوپی اکسیژن (O¹⁷ و O¹⁸ نسبت به O¹⁶) نسبت به خط کسرشوندگی زمین‌شناسی (Terrestrial Fractionation Line) را نشان می‌دهد. این مقدار برای تعیین منشأ و فرآیندهای شکل‌گیری مواد کیهانی به کار می‌رود.
FeO (اکسید آهن دوظرفیتی)
ترکیب شیمیایی FeO نشان‌دهنده حضور آهن در حالت اکسیدشده (دوظرفیتی) است. مقدار FeO در ترکیب کانی‌ها بیانگر میزان اکسایش محیطی است که سنگ در آن شکل گرفته است؛ مقدار بالاتر بیانگر شرایط اکسیدکننده‌تر و مقدار کمتر نشانه محیط کاهش‌یافته است.
لبه‌های کاهش‌یافته (Reduction Rims)
مناطقی در اطراف دانه‌های الیوین هستند که در آنها الیوین با منیزیم غنی شده و ذرات ریز فلزی حضور دارند. این ویژگی در نتیجه فرآیندهای کاهنده (reducing conditions) در حین یا پس از تبلور سنگ به وجود می‌آید و مشخصه بارز اوریلیت‌هاست. براکینیت‌ها فاقد این ساختار هستند.
پتروگرافی شهاب سنگ براکینیت در نور پلاریزه
پتروگرافی شهاب سنگ اوریلیت در نور پلاریزه
نظرات کاربران