شناسایی سنگ ها تنها بر اساس چگالی (تراکم) به دلایل زیر روش کاملی نیست و معمولاً به عنوان معیار اصلی استفاده نمیشود:

۱. تغییرات چگالی در یک نوع سنگ

تخلخل (Porosity):

سنگ های مشابه ممکن است به دلیل وجود حفره ها، شکستگی ها یا فضاهای خالی (مثلاً در سنگ های آذرین مثل پومیس یا سنگهای رسوبی مانند سنگ آهک) چگالی متفاوتی داشته باشند.
مثال: بازالت با تخلخل بالا چگالی کمتری نسبت به بازالت متراکم دارد.

 ناخالصی ها:

وجود مواد معدنی مختلف، کانی های فرعی یا ترکیبات شیمیایی اضافی در سنگ، چگالی آن را تغییر می دهد.

مثال: سنگ گرانیت با درصد بالای کوارتز چگالی کمتری نسبت به گرانیتی با درصد بالای هماتیت دارد.

۲. همپوشانی چگالی در سنگ های متفاوت

برخی سنگ های کاملاً متفاوت ممکن است چگالی مشابه داشته باشند:
– سنگ آهک (چگالی ~۲.۷ گرم بر سانتیمترمکعب) و سنگ مرمر (نوعی سنگ دگرگونی با چگالی مشابه).

– سنگهای بازالت و گابرو (هر دو آذرین ولی با بافت متفاوت) ممکن است چگالی نزدیک به هم (~۳ گرم بر سانتیمترمکعب) داشته باشند.

۳. نیاز به روش های تکمیلی

برای شناسایی دقیق سنگ ها، چگالی باید همراه با سایر ویژگی ها تحلیل شود:

– ترکیب کانی شناسی:

شناسایی کانی های تشکیل دهنده با میکروسکوپ پلاریزان یا طیف سنجی (مثلاً کوارتز، فلدسپات، کلسیت).

بافت و ساختار:
تشخیص بافت دانه ای، لایه ای یا شیشه ای

– رنگ و سختی:
مثال: سنگ های آهن‌دار (مانند هماتیت) رنگ قرمز-قهوه ای و چگالی بالا دارند، اما برای تأیید نیاز به آزمون های مغناطیسی یا شیمیایی است.

– واکنش های شیمیایی:
مثلاً استفاده از اسید برای تشخیص سنگهای کربناتی (مثل سنگ آهک که با HCl واکنش میدهد).

۴. محدودیت در محیط های خاص

– سنگپوشه ماه (رگولیت):
در نمونه های ماه، چگالی سنگها ممکن است به دلیل شرایط کم گرانش و تفاوت در ترکیب شیمیایی با نمونه های زمینی گمراه کننده باشد.

– سنگ های دگرگونی:
این سنگ ها (مانند شیست یا گنیس) ممکن است چگالی متغیری داشته باشند که به تاریخچه دگرگونی آنها بستگی دارد.

مقاله پیشنهادی: سنگ شناسی چیست؟

نتیجه گیری:

چگالی یک معیار شناسایی درست نیست، زیرا به دلیل تغییرپذیری بالا و همپوشانی بین سنگ های مختلف، باید همراه با تحلیل ترکیب شیمیایی، بافت، رنگ، و آزمایش های تکمیلی استفاده شود. در سنگ شناسی معیارهای مختلف مانند پتروگرافی، بافت شناسی ، مینرالوگرافی ، ژئوشیمی و…. ملاک های صحیح برای سنگ شناسی  محسوب میگردد.