جواهرات گرانبها هزاران سال است که نماد ثروت و جایگاه اجتماعی بودهاند. از یاقوت سرخ گرفته تا سافایر و زمرد، جوامع در سراسر جهان این سنگها را تحسین می کردند و معمولاً هر چه گوهرسنگ بزرگتر باشد، با ارزش تر است. در مورد زمردها، تعداد کمی زمرد بزرگتر و با کیفیت تر از زمرد مغول (Mughal Emerald) وجود دارد. نام این زمرد از امپراتوری گورکانی یا گورکانیان هند که در ادبیات غرب با عنوان مغولان کبیر هند شناخته میشوند؛ برگرفته شده. این سنگ ۲.۲ میلیون دلار ارزش دارد و قدمت آن به سال ۱۶۹۵ برمیگردد. داستان بزرگترین زمرد حکاکی شده جهان که مزین به نام چهارده معصوم است بسیار جذاب و خواندنی است.
زمرد مغول در زمان سلطنت آخرین امپراتور از چهار امپراتور بزرگ مغول هند، اورنگ زیب (Aurangzeb) ، که بین سالهای ۱۶۵۸ تا ۱۷۰۷ سلطنت میکرد، تراشیده شد. این زمرد در واقع تنها زمرد شناخته شدهای است که در دوره کلاسیک مغول تراشیده و تاریخگذاری شده است. به همین دلیل، تا حدودی به معیاری برای تاریخگذاری سایر زمردهای هندی می باشد که حکاکی یا کاروینگ دارند.
اورنگ زیب (Aurangzeb)
منشا زمرد مغول
تنها منبع شناخته شده زمردهای ریز و درشت در آن زمان کلمبیا بود زیرا تمام منابع باستانی دیگر زمرد مانند مصر ، اتریش و پاکستان به پایان رسیده بودند. هنگامی که فاتحان آمریکای جنوبی (کُنکیستادورها اسپانیایی: Conquistador) در اواسط قرن شانزدهم به سواحل پرو و مکزیک رسیدند سنگهای سبز زیبایی را در گورها مشاهده کردند، اگرچه نمیتوانستند منبع طبیعی آن ها را ردیابی کنند اما در نهایت در سال ۱۵۳۷، فاتحان یک منبع طبیعی زمرد را در کلمبیا یافتند و بلافاصله پس از تسلط بر قبایل محلی، شروع به استخراج آن کردند.
طبیعتاً، این سنگهای قیمتی خیرهکننده به همراه گنجینههای بیشمار دیگری به اروپا بازگردانده شدند. به هر حال، این همان هدفی بود که فاتحان برای آن آمده بودند. زمردها از طریق تجارت، سرانجام به یکی از سه امپراتوری بزرگ اسلامی آن دوره رسیدند:
- امپراتوری عثمانی (۱۲۹۹-۱۹۲۳)، امپراتوری
- صفوی ایران (۱۵۰۱-۱۷۲۲)
- امپراتوری مغول (گورکانی) هند (۱۵۵۶-۱۷۰۷)
دلیل این امر، تقاضای زیاد برای زمرد در این امپراتوریها، به ویژه در میان طبقات حاکم، بود. و احتمالاً از همین طریق بود که راف زمرد مغول به هند راه یافت.
گوهرتراشی زمردی که مزین به نام چهارده معصوم است
پس از ورود به هند، زمرد به یک گوهرتراش ماهر سپرده شد. اینکه آیا گوهرتراش یک مسلمان شیعه بوده یا اینکه این گوهر توسط یک مسلمان شیعه سفارش داده شده مشخص نیست. در هر صورت، یک دعای شیعی توسط این گوهرتراش هنرمند بر روی این گوهر گرانبها حک شده است.در بالای این کتیبه به خط نسخ : ای رحمان، ای رحیم حک شده است و در وسط آن بر ۱۴ معصوم درود فرستاده شده که شامل نام ۱۲ امام شیعه و حضرت محمد و حضرت فاطمه می باشد همچنین تاریخ ۱۱۰۷ (هجری قمری) در کتیبه قابل مشاهده است.
این بدان معناست که قطعاً امپراتور مغول، اورنگ زیب، سفارش ساخت زمرد را نداده است، زیرا امپراتوران مغول همگی از مسلمانان سنی مذهب بودند .
در طرف دیگر کتیبه تزئینات برگدار و گلبوتهها به شکل استادانه ای گوهرتراشی شده اند. لبههای کتیبه نیز مورب با برشهای متقاطع هستند و برای اتصالات در چهار طرف، سوراخ هایی در نظر گرفته شده است به راستی که چنین گوهرتراشی زیبایی واقعا شگفت انگیز است.
ابعاد زمرد ۵.۲*۴*۱.۲ سانتی متر است وزن آن ۲۱۷.۸۰ قیراط یا تقریباً ۴۳.۵۶۰ گرم می باشد
بیشتر بخوانید:
افزایش قیمت زمرد زامبیا
زمرد کلمبیا
زمرد زامبیا؛ جواهری سبز از دل آفریقا
زمرد مصنوعی یا آزمایشگاهی
معادن زمرد اورال روسیه: تاریخچه، ویژگیها و جایگاه جهانی
مالکیت زمرد
این احتمال نیز وجود دارد که این زمرد متعلق به مقام شیعه با اصالت ایرانی باشد که در آن دوران صاحب منصب بوده، از این نظر مالکیت این زمرد تا حدودی در هالهای از رمز و راز قرار دارد در واقع دقیقاً مشخص نیست که متعلق به چه کسی بوده تا اینکه در سال ۱۹۵۸ یک آمریکایی به نام آلن کاپلان (Alan Caplan) به هند سفر کرد…
آلن کاپلان در زمینشناسی و کانیشناسی مطالعات فوقالعادهای داشت. او علاقهی زیادی به سنگهای قیمتی داشت و سفرهای زیادی به کلمبیا برای جستجوی زمرد و همچنین به برمه برای جستجوی یاقوت انجام داد. در سفری به برمه در سال ۱۹۵۸، او تصمیم گرفت از هند نیز دیدن کند، جایی که زمرد در معرض فروش بود و آن را خرید. دقیقاً مشخص نیست چه کسی این سنگ قیمتی را برای فروش گذاشته است، اما احتمالاً در مالکیت یک مجموعه دار خصوصی در هند بوده است.
فروش بزرگترین زمرد حکاکی شده جهان در حراجی کریستیز
در سال ۲۰۰۱ در حراجی کریستیز بزرگترین زمرد حکاکی شده جهان که مزین به نام چهارده معصوم است ۲.۲ میلیون دلار فروش رفت. جالب است بدانید امروزه این زمرد در موزه هنر های اسلامی در کشور قطر نگهداری می شود و بازدیدکنندگان می توانند از تماشای این گوهرسنگ منحصر به فرد و هنر گوهراتراشانش آن لذت ببرند.
منابع:
نظرات کاربران