زلزله اخیر در میانمار (۲۸ مارس ۲۰۲۵) با بزرگی ۷.۷ ریشتر، که در منطقه ساگاینگ و نزدیک شهر مندلی رخ داد، تأثیر قابل‌توجهی بر صنعت گوهرسنگ‌های این کشور داشته است. میانمار یکی از تولیدکنندگان مهم سنگ‌های قیمتی در جهان است، به‌ویژه برای سنگ‌هایی مثل یاقوت، یشم (جید)، تورمالین، و پینیت که در مقالات قبلی به آنها اشاره کردیم. این زلزله نه‌تنها زیرساخت‌ها و زندگی مردم را تحت تأثیر قرار داد، بلکه بازار گوهرسنگ‌ها را نیز با چالش‌هایی مواجه کرد. در ادامه، تأثیرات این زلزله بر قیمت گوهرسنگ‌ها را بررسی می‌کنیم.

۱. اختلال در استخراج و عرضه

مناطق معدنی کلیدی میانمار، مانند موگوک (Mogok) در نزدیکی مندلی، که به «دره یاقوت» معروف است، به دلیل نزدیکی به کانون زلزله دچار آسیب شدند. گزارش‌ها نشان می‌دهند که بسیاری از معادن کوچک و بزرگ در این منطقه به دلیل فرو ریختن تونل‌ها، تخریب جاده‌ها، و قطعی برق موقتاً تعطیل شده‌اند. این اختلال در عرضه، به‌ویژه برای یاقوت و یشم که میانمار تأمین‌کننده اصلی آنهاست، باعث کاهش موجودی در بازار جهانی شده است. وقتی عرضه کم می‌شود، تقاضا ثابت بماند یا افزایش یابد، قیمت‌ها معمولاً بالا می‌روند. پیش‌بینی می‌شود قیمت یاقوت میانمار در ماه‌های آینده تا ۲۰-۳۰ درصد افزایش یابد، به‌خصوص که این کشور حدود ۹۰ درصد یاقوت‌های قرمز جهان را تأمین می‌کند.

۲. افزایش هزینه‌های حمل‌ونقل و دسترسی میانمار

زلزله به زیرساخت‌های حمل‌ونقل، از جمله جاده‌ها و پل‌ها (مثل پل آوا)، آسیب جدی وارد کرد. این موضوع دسترسی به معادن و انتقال گوهرسنگ‌ها به بازارهای داخلی و خارجی (مثل تایلند و چین) را دشوارتر کرده است. هزینه‌های لجستیک افزایش یافته و تأخیر در صادرات باعث شده که تجار و خریداران به منابع دیگر روی بیاورند یا قیمت بیشتری برای سنگ‌های میانماری بپردازند. برای مثال، یشم که عمدتاً به چین صادر می‌شود، حالا با هزینه‌های حمل بالاتر و زمان تحویل طولانی‌تر مواجه است، که می‌تواند قیمت آن را در بازارهای جهانی تا ۱۵-۲۵ درصد بالا ببرد.

۳. تأثیر بر سنگ‌های کمیاب مثل پینیت

پینیت، که معدن اصلی‌اش در موگوک استبه دلیل کمیابی ذاتی‌شان تحت تأثیر بیشتری قرار گرفته‌اند. زلزله باعث شده که استخراج این سنگ‌ها تقریباً متوقف شود، چون معادن کوچک‌تر توان مقابله با خسارات را ندارند. از آنجا که پینیت پیش از این هم قیمتی بین ۵۰,۰۰۰ تا ۶۰,۰۰۰ دلار به ازای هر قیراط داشت، کارشناسان پیش‌بینی می‌کنند که قیمت آن در بازار کلکسیونرها تا ۵۰ درصد یا بیشتر افزایش یابد.

۴. واکنش بازار جهانی

بازارهای جهانی، به‌ویژه در تایلند (بانکوک، مرکز تجارت سنگ‌های قیمتی) و چین، به سرعت به این رویداد واکنش نشان دادند. گزارش‌هایی از افزایش قیمت سنگ‌های میانماری در بازارهای محلی تایلند وجود دارد، چون تجار نگران کمبود عرضه‌اند. برای مثال، تورمالین پارایبا (که بخشی از آن از میانمار می‌آید) در روزهای پس از زلزله با افزایش قیمت ۱۰-۱۵ درصدی مواجه شده است. این واکنش اولیه نشان‌دهنده ترس از کاهش عرضه در کوتاه‌مدت است، هرچند در بلندمدت ممکن است با ازسرگیری استخراج، قیمت‌ها تعدیل شوند.

۵. عوامل تشدیدکننده: جنگ داخلی و شرایط اقتصادی میانمار

جنگ داخلی جاری در میانمار و کنترل نظامی (جونتا) بر مناطق معدنی، پیش از زلزله هم استخراج و تجارت گوهرسنگ‌ها را مختل کرده بود. حالا با زلزله، این مشکلات دوچندان شده‌اند. دولت نظامی اعلام کرده که به کمک بین‌المللی نیاز دارد، اما تحریم‌ها و محدودیت‌ها باعث شده که بهبود زیرساخت‌ها کند پیش برود. این یعنی بازگشت به تولید کامل ممکن است ماه‌ها طول بکشد، و در این مدت، قیمت‌ها بالا باقی خواهند ماند.

نتیجه‌گیری

زلزله ۲۸ مارس ۲۰۲۵ در میانمار تأثیر مستقیمی بر قیمت گوهرسنگ‌های این کشور داشته است. کاهش عرضه، افزایش هزینه‌های حمل‌ونقل، و توقف استخراج سنگ‌های کمیاب مثل پینیت و یاقوت، قیمت‌ها را در بازار جهانی بالا برده است. در کوتاه‌مدت، انتظار می‌رود که قیمت یاقوت، یشم، و تورمالین میانمار بین ۱۵ تا ۵۰ درصد افزایش یابد، بسته به نوع سنگ و کیفیت آن. در بلندمدت، اگر زیرساخت‌ها بازسازی شوند و استخراج از سر گرفته شود، ممکن است قیمت‌ها کمی کاهش یابند، اما تا آن زمان، میانمار به‌عنوان یک منبع کلیدی گوهرسنگ، بازار را تحت فشار نگه خواهد داشت.