موسسه گوهرشناسی تحسین

با همکاری آموزشی دانشگاه خوارزمی

دهانه‌ برخوردی شهاب

سیاره زمین تعدادی از عجیب ترین و طبیعی ترین مقاصد گردشگری منظومه شمسی را در خود جای داده است. زمین همیشه با اجرام  فضای بیرونی بمباران می شود. خوشبختانه بیشتر آن  ها هنگام ورود به جو  می سوزند و  ما سوختن این اجرام را به صورت بارش های شهابی می بینیم و از دیدن آن  لذت می بریم. اما گاهی اوقات، یک جسم به قدری بزرگ است که  پس از ورود  به جو جان سالم به در می‌برد و به معنای واقعی کلمه اثر خود را بر روی سیاره ما باقی می‌گذارد. به نقل از موسسه قمری و سیاره‌ای (Lunar and Planetary Institute)، دهانه‌ برخوردی شهاب (impact craters) زمانی تشکیل می‌شود  که یک شهاب‌ واره  به سطح سیاره برخورد می‌کند و منجر به حفر گودالی در مواد سطحی می‌شود. این ساختار یا ساختار های برخوردی حفره های تقریباً مدور و دایره ای شکل هستند.
نمونه هایی از دهانه‌ برخوردی شهاب ها در سطح زمین:
دهانه‌ برخوردی شهاب
دهانه‌ برخوردی شهاب
دهانه‌ برخوردی شهاب
دهانه‌ برخوردی شهاب
در ادامه به بررسی یک دهانه برخوردی عجیب می پردازیم که حاصل از برحورد شهابی در ۱۵ میلیون سال قبل به سطح زمین بوده و امروزه روی آن ساخت و ساز شهری صورت گرفته است

دهانه برخوردی نوردلینگن رایس (Nördlinger Ries)

موقعیت: باواریای غربی، آلمان

قطر: ۲۶ کیلومتر

عمق: ۲۰۰ متر

سن: ۱۵ میلیون سال

شهری به نام نوردلینگن (Nördlingen) در حلقه‌ی داخلی دهانه‌ی رایس قرار دارد. دهانه‌ی برخوردی کامل را می‌توان از زاویه‌ی هوایی دید. با اینکه حلقه‌ی داخلی این دهانه با دیوارهای شهر مشخص شده است بقیه‌ی دهانه دچار فرسایش شده و به سرعت قابل شناسایی نیست.

دهانه‌ برخوردی شهاب

به نقل از رصدخانه‌ی زمین ناسا، اروپایی‌های قرون وسطا به شکل ناخواسته دیوارهای شهر خود را متناسب با حلقه‌ی داخلی شهر ساختند که قطر آن به یک کیلومتر می‌رسد و احتمالا ابعاد آن تقریبا برابر با شهاب‌سنگ  بوده است.

به نقل از مؤسسه‌ی علوم سیاره‌ای، ساکنین نوردلینگن تا مدت‌ها باور داشتند ساختار رایس دهانه‌ای آتشفشانی است، اما وقتی زمین‌شناسانی مثل یوجین شومیکر و ادوارد چائو  (Eugene Shoemaker – Edward Chao)در دهه‌ی ۱۹۶۰ از این شهر بازدید کردند شواهد جالبی را پیدا کردند که نشان می‌داد رایس در واقع دهانه‌ای برخوردی (impact crater) است.

به نقل از آژانس فضایی اروپا، شهابی با سرعت ۷۰ هزار کیلومتر بر ساعت با زمین برخورد کرد. بر اثر این برخورد فشار و گرمای ناگهانی سنگ های سطح زمین به قدری بالا رفتند که درجه‌ی حرارتشان به ۲۵ هزار درجه‌ی سانتی‌گراد رسید. این برخورد شدید، منجر به تولید الماس‌های کوچکی در سنگ‌های سوئویتی (suevite rock) شد که بزرگ‌ترین آن‌ها تنها ۰.۲ میلی‌متر است. بخش زیادی از شهر از این سنگ‌ها ساخته شده است. سوئویت نوعی سنگ است که  معمولا در رویدادهای برخوردی و زمانی که سنگ‌ها بر اثر برخورد اولیه داغ و سپس ناگهان سرد می‌شوند به وجود می‌آید. به این ترتیب شهر کوچک آلمانی مملو از الماس‌های کوچک است که آمار آن براساس مقاله‌ی ای به ۷۲ هزار تن می‌رسد.

ساختار زمین‌شناسی منحصر‌به فرد شهر نوردلینگن توجه ناسا را به خود جلب کرد. در اوت ۱۹۷۰، ناسا سفرها و دوره‌های آموزشی میدانی زمین‌شناسی را در دهانه‌ی رایس برای فضانوردان آپولو ۱۴ و آپولو ۱۷ آغاز کرد تا بتوانند با انواع سنگ‌های مرتبط با دهانه‌های برخوردی آشنا شوند و بعدها در بازیابی نمونه‌ سنگ‌های دهانه‌ها از ماه، بتوانند از این داده‌ها استفاده کنند.

منبع: SPACE

 

برای این نوشته برچسبی وجود ندارد !

نظرات کاربران

دیدگاهی بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *