الماس کاملیون (چاملئون) یا الماس آفتاب پرست (Chameleon Diamond) که بسیاری از مصرف کنندگان و حتی برخی از جواهر سازان کاملاً از وجودش بی اطلاع هستند دارای یک وضوح درخشان بسیار کمیاب و یا Pizzaz (ترکیبی از سرزندگی و زرق و برق) قابل توجه است.

الماس های کاملیون بطور طبیعی در محیط ها با دماها و شدت نور مختلف تغییر رنگ میدهند بهمین علت آن ها را در معرض حرارت یا در مکان های تیره و تاریک قرار می دهند. الماس های کاملیون در حالت طبیعی سبز مایل به خاکستری هستند که در اثر حرارت بیش از اندازه به رنگ سبز- زرد و زرد تبدیل می شوند و رنگ سبز تیره تر هم در این الماس پس از قرار دادن آن در تاریکی به دست می آید. تغییر رنگ این الماس موقت است. در الماس کاملیون با اندازه های بزرگتر اختلافات آشکارتری در هنگام تغییر رنگ رخ می دهد.

الماس کاملیون (چاملئون) (سمت چپ) در دمای اتاق که پس از حرارت ۱۵۰ درجه سانتی گرادی تغییر رنگ می دهد (سمت راست). این یک تغییر رنگ موقت است

این نوع الماس به شدت کمیاب است، هیچ نوع الماس طبیعی دیگری وجود ندارد که دارای مشخصه های ترمو کورویسم وفوتوکورویسم باشد.

ترموکورویسم (thermochroism) اختلاف و انحراف در رنگ به خاطر عامل حرارت و فوتوکورویسم (photochroism)هم تغییر رنگ به خاطر تغییر نور محیط می باشد.

اوایل کشف این الماس، منابع اصلی آن معدن الماس Argyle در استرالیا که به رنگ خاکستری متمایل به آبی یا خاکستری متمایل به زیتونی بوده است.

دلایل کمی در زمینه ی علت اصلی ایجاد تغییر رنگ در الماس های کاملیون (آفتاب پرست) به دست آمده است. یک تئوری در این زمینه آن است که رها شدن هیدروژن موجود در این الماس ها به طور موقت باعث تغییر رنگشان می شود. تئوری دیگر می گوید که خواص فلوئورسانس و فسفرسانس به شکل فوق العاده کمیابی در این نوع الماس وجود دارند. به خاطر ویژگی فلوئورسنتی، طول موج های مختفی از نور جذب شده و سپس به دیگرطول موج های نور تبدیل می شوند.فسفرسنس هم شکل فرآیندی مشابه ای دارد اما اثر آن بیشتر به شکل تأخیری دیده می شود.

برخی از الماس ها هم هنگامی که در معرض تابش تشعشعات قرار می گیرند، رنگ سبز بدست می آورند. در هر حال، الماس های رنگی فنسی (fancy) دارای مشخصه ی تغییر رنگ که در الماس کاملیون وجود دارد و آن را به شکل بی همتایی در میان الماس های جهان درآورده است، نمی باشند.

اولین اسناد ومدارک که در مورد الماس های کاملیون (آفتاب پرست) در سال ١٩۴۳نوشته شد. این الماس ها درطول مدت طولانی در جهان وجود داشته اند، اما افراد کمی از خاصیت تغییر رنگ این الماس آگاه بوده اند. بنابراین کاملاً ممکن است که بسیاری از جواهر سازان این الماس را بدون آگاهی مناسب از خواص بی همتای آن فروخته باشند. هنگامی که بیشتر مردم از وجود الماس های چاملئون آگاه شدند، از وجود این گنجینه شگفت زده می شدند.

اگر شما بخواهید بفهمید که الماس شما از نوع کاملیون (آفتاب پرست) است یا نه، روش بی خطر برای این کار آن است که به یک آزمایشگاه اجازه دهید تا آن را تست کند. اگر بر روی الماس شما عملیات هایی برای بهینه سازی انجام شده باشد، این عملیات می تواند این باشد که الماس را در معرض حرارت بیش از اندازه قرار داده اند تا تغییر رنگ الماس برای همیشه باقی بماند و ثابت شود،که ممکن است شما واقعاً به این رنگ علاقه مند نباشید. آزمایشگاه ها نیز تجهیزات مناسبی را برای انجام تست بر روی الماس ها در اختیار دارند.

الماس آفتاب پرست کجا پیدا می شود؟

اگرچه الماس سبز در بسیاری از معادن الماس در سراسر جهان یافت می شود اما آفریقای جنوبی به دلیل تولید جواهرات آفتاب پرست شهرت پیدا کرده است و در سال های اخیر، منطقه Marange در زیمبابوه به دلیل تولید الماس سبز غنی از هیدروژن به شهرت رسیده است. هیدروژن یک ناخالصی کلیدی است که در الماس آفتاب پرست یافت می شود.